Nadgraniczne cerkwie Równiny Bełskiej

Na południu Ziemi Hrubieszowskiej leży Równina Bełska – raczej płaski i dość monotonny region, który ma jenak dość nietypową historię – jako jeden z nielicznych regionów Lubelszczyzny należał przez stulecie do zaboru austriackiego (stąd tak wiele cerkwi unickich, w sąsiednim zaborze rosyjskim zamienionych na prawosławne).

Na ogół w niedalekiej odległości od granicy z Ukrainą (która akurat w tym rejonie leży na południe od Polski) leży kilka miejscowości z ciekawymi zabytkami - z reguły będą to cerkwie. 

Licząc od wschodu, (gdzie na stokach Grzędy Sokalskiej schodzących do Równiny Bełskiej stoją cerkwie w Chłopiatynie i Mycowie) będą to:

 ・ Budynin (na pograniczu Grzędy Sokalskiej i Równiny Bełskiej); drewniana, trzykopułowa, cerkiew greckokatolicka (obecnie kościół) z 1887 r. z dobrze zachowanym wyposażeniem.

・ Korczmin - najstarsza z lokalnych cerkwi, pochodząca z 1658 roku, do niedawna w ruinie, odnowiona. Wysmukła, trójdzielna konstrukcja, nakryta ośmiopołaciową kopułą, dowód wybitnych zdolności XVII wiecznych mistrzów ciesielki.

・ Tarnoszyn - we współczesnym kościele znajduje się wyposażenie z XVII-XIX w. pochodzące z wcześniejszego kościoła, m, in. barokowa chrzcielnica z XVII lub XVIII wieku oraz słynący łaskami obraz Matki Boskiej Bełskiej, z połowy XIX wieku - kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej (do  1951 roku w kościele w Bełzie).  Drewniana XVIII wieczna greckokatolicka cerkiew z Tarnoszyna została przeniesiona do Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie.

・ Dyniska - w dworze Izydory Skolimowskie, spędzał lato 1866 roku Artur Grottger - wybitny malarz, autor wielu obrazów o powstaniu styczniowym. Tutaj pracował nad rysunkami z cyklu "Lithuania". To lato spędził z 16-letnią narzeczoną, Wandą Monne, której matka nie dopuściła do ślubu. Grotter wyjechał i w następnym roku zmarł. Dwór został kompletnie zniszczony w czasie drugiej wojny, zniszczono też park. Ostatni zabytek, unicka cerkiew, spłonęła w 1987 roku...

・ Jarczów - wieś na pograniczu Równiny Bełskiej i Roztocza. W jej centrum stoi modrzewiowa cerkiew unicka z połowy XVIII w, później przemianowana na kościół rzymsko-katolicki.  Chylący się ku upadkowi budynek (drewno zaatakowały owady i grzyby, dach był w fatalnym stanie) uratował remont generalny przeprowadzony 2006 – 2007 r.

Artykuły powiązane