W połowie XVIII wieku kościół przebudowano w stylu późnego baroku (zbudowano wówczas nowe wieże), a już pod koniec tego samego wieku nastąpiła "seria niefortunnych zdarzeń": w roku 1773 zakon jezuitów został zlikwidowany, kościół przejęli trynitarze, ale niezbyt liczebny zakon nie radził sobie z utrzymaniem ogromnych zabudowań. Trynitarze wkrótce opuścili popadające w ruinę budynki i Lublin. Po roku 1795 zaborca austriacki urządził w kościele magazyny dla wojska.

Lepsze czasy wróciły dopiero po utworzeniu diecezji lubelskiej i podniesieniu świątyni do rangi katedry w 1823 roku -  przeprowadzono wtedy generalny remont budynku, w stylu klasycystycznym przekształcono fasadę i dobudowano portyk z kolumnadą, najbardziej chyba charakterystyczny element budynku. Wtedy też powstał obszerny plac katedralny - rozebrano bowiem większą część zrujnowanego kolegium jezuickiego.

W czasie drugiej wojny światowej katedra została częściowo zniszczona, odbudowano ją po wojnie.

Większość elementów wyposażenia i wystroju, jak freski Józefa Mayera na sklepieniach, pochodzi z połowy XVIII wieku, z okresu odbudowy po pożarze z 1752 roku i powstała w stylu późnego baroku. Starszy, bo XVII-wieczny, jest wczesnobarokowy ołtarz główny (wykonany z czarnej gruszy libańskiej). Najstarsze i najcenniejsze są XV-wieczne zabytki przeniesione z kościoła farnego przed jego rozbiórką w XIX wieku: gotycka, spiżowa chrzcielnica oraz krucyfiks.

Zainteresowanie zwiedzających przyciąga zakrystia nazywana akustyczną.

Czcią wiernych otoczony jest obraz Matki Bożej Płaczącej (jest to kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej), słynny z "cudu lubelskiego" w 1949 roku.

Pod tym linkiem można obejrzeć katedrę