Chełmski Park Krajobrazowy

Chełmski Park Krajobrazowy, którego kształt można porównać do litery "L", leży na północ i na zachód od Chełma. Rozpoczynający się tuż za przedmieściami Chełma Park leży na terenie dwóch krain: Pagórów Chełmskich i Obniżenia Dubienki. Część leżąca na Pagórach jest bardziej atrakcyjna pod względem krajobrazu i łatwiej dostępna.  Natomiast obszary leżące w Obniżeniu Dubienki są często zabagnione, przez to trudniej dostępne, ale na pewno ciekawsze dla osób o zacięciu przyrodoznawcy.

Chełmski Park Krajobrazowy, powstały w 1983 roku obejmuje 14 350 ha ziemi. Chroni nieznacznie przekształcone kompleksy leśne i torfowe, w których żyją rzadkie gatunki roślin i zwierząt .Torfowiska parku to w większości torfowiska niskie - unikalne w skali kraju torfowiska węglanowe. Tuż obok nich występują niewielkie wzniesienia kredowe, których zbocza są siedliskami ciekawej roślinności stepowej. Teren Chełmskiego Parku Krajobrazowego jest jedną z najważniejszych ostoi ptaków w kraju, gniazduje tu ponad 150 gatunków, w tym wyjątkowo rzadka i zagrożona wyginięciem wodniczka, a także czarny bocian, żuraw, orlik krzykliwy czy sowa błotna.

Na północ od Sawina znajduje się rezerwat leśny "Bachus", najstarszy w parku. Dwa rezerwaty torfowiskowe "Bagno Serebryskie"  i "Brzeźno" (chroniące wyjątkowo rzadkie torfowisko węglanowe) leżą bliżej Chełma (kilka km od miasta). Postawiono tam na wyznaczonych do zwiedzania ścieżkach turystycznych dwie platformy obserwacyjne. W Brzeźnie funkcjonuje ponadto ośrodek dydaktyczno-muzealny Zarządu Chełmskich Parków Krajobrazowych.

Dobrą bazą do wycieczek w północną część Parku Krajobrazowego jest Sawin, duża wieś położona w obniżeniu Dubienki, ale otoczona Wałem Uhruskim. To miejsce zaznaczone w historii działań militarnych - czasie Powstania Styczniowego, 21 listopada 1863, miała tu miejsce krwawa bitwa. Polacy zostali okrążeni, ale przebili się, niestety z dużymi stratami. Poległych wtedy 56 powstańców pochowano w Sawinie. W 1939 roku miała tu miejsce bitwa z Niemcami, a w kwietniu 1944 w Chełmie  Niemcy rozstrzelali 13 żołnierzy miejscowej AK. Wreszcie po przejściu frontu, w 1944 roku, szkolono tu korpus pancerny drugiej armii WP (przed bitwą budziszyńską). Stąd czołg na ustawionym w środku miejscowości postumencie.

Artykuły powiązane