Większa część omawianego regionu to powiat hrubieszowski, a poza nim wschodnia połowa powiatu Tomaszów oraz wschodnie skrawki powiatu zamojskiego. Stolicą tych terenów jest Hrubieszów. Atutem regionu jest prawie zupełny brak przemysłu (poza spożywczym). To wybitnie rolniczy obszar, w którym po upadku części cukrowni drugim źródłem dochodu był handel z Ukrainą. Bardzo żyzne ziemie spowodowały, ze lasy zostały wycięte. Z tej samej przyczyny teren ten od dawna cieszył się zainteresowaniem osadników – jedni z nich, Goci, pozostawili po sobie sensacyjne zabytki.

Obszar ten składa się czterech mezoregionów mających na przemian płaski i pagórkowaty charakter. Od południa licząc będą to: Równina Bełska (stanowiąca część Kotliny Pobuża) oraz Grzęda Sokalska, Kotlina Hrubieszowska    i Grzęda Horodelska stanowiące części Wyżyny Wołyńskiej. Kotlina Pobuża i Wyżyna Wołyńska należą do Wyżyny Wołyńsko - Podolskiej

Grzęda Horodelska to pas płaskich, kredowych wzniesień sięgających 230 m n.p.m.. Zajmuje obszar prawie 200 km2. Jak większość Ziemi Hrubieszowskiej pokryta jest  czarnoziemem - jest to więc obszar upraw pszeniczno-buraczanych, z tych samych powodów bardzo mało tu lasów. Grzęda Horodelska stanowi południową granicę Wyżyny Wołyńskiej w Polsce.

Kotlina Hrubieszowska to raczej płaski obszar liczący blisko 750 km2 (po stronie polskiej - bo ciągnie się  też po drugiej stronie granicy). Kotlina leży wyraźnie poniżej sąsiednich Grzęd - ujście Huczwy do Bugu, nieopodal Hrubieszowa, leży na wysokości 175 m n.p.m. Bardzo dobre gleby spowodowały rozwój rolnictwa, zwłaszcza upraw buraków - stąd cukrownie w krajobrazie. Stan ziemi przyciągał osadników od pradziejów - efektem jest wiele tu zabytków archeologicznych.

Jedyny rezerwat przyrody - „Popówka” z kolonią susła perełkowanego - leży na granicy z Działami Grabowieckimi.

Grzęda Sokalska to ciąg wzniesień o wysokości około 250 metrów. Wzgórza tworzą równoległe pasma ułożone równoleżnikowo, pooddzielane przez doliny płynących na wschód rzek. Najwyższa, zachodnia część Grzędy przylega do Roztocza i tam jej granica jest trudna do wytyczenia (na tym obszarze wysokości przekraczają 300 metrów). Wschodnia część Grzędy Sokalskiej sięga granicy z Ukrainą. Obie części rozdziela dolina Huczwy, która na południe od Łaszczowa (największej miejscowości na Grzędzie) skręca na północ i tworzy szeroka dolinę.

Grzęda Sokalska ma (w Polsce) powierzchnię 720 km2. Kredowe wzniesienia przykryte są warstwą lessów, na których wykształciły się gleby czarnoziemne. Stąd też wiele tu upraw i mało lasów.

Atrakcją turystyczną są tu cmentarzyska, kurhany i grodziska oraz, zwłaszcza w rejonie Dołhobyczowa, zabytkowe cerkwie.

Równina Bełska położona między Roztoczem, Grzędą Sokalską i granicą państwa to część leżącej prawie w całości na Ukrainie Kotliny Pobuża. Jest to region najbardziej  monotonny ze wszystkich mezoregionów Ziemi Hrubieszowskiej. Na terenie Równiny Bełskiej leżą m. in. Jarczów, Ulhówek i Korczmin. Podobnie jak w sąsiednim regionie, jest tu wiele zabytkowych cerkwi.