Grabowiec i okolice

Grabowiec to miejscowość, od której pochodzi nazwa mezoregionu: Działy Grabowieckie. Położony jest w południowo-wschodniej części Działów oraz na północno-wschodnim krańcu powiatu zamojskiego.

Miasteczko składa się z dwóch zasadniczych części tworzących rodzaj "mini-aglomeracji"- są to: położony w dolinie "właściwy" Grabowiec oraz tuż obok, ale już na wzgórzach, na południe od tego pierwszego - Grabowiec Góra.

Grabowiec swego czasu posiadał prawa miejskie i skupiał wielokulturową ludność: rzymskich katolików, unitów, prawosławnych i żydów.

Niewiele jednak pozostało zabytków po znamienitej przeszłości Grabowca - zabytkowy jest głównie układ urbanistyczny centrum miasteczka. Kościół (choć parafię założono już w średniowieczu) pochodzi z wieku XIX.

Grabowiec w 1870 roku utracił prawa miejskie, a w czasie niemieckiej okupacji w drugiej wojnie światowej - większą część ludności. Żydzi zostali wymordowani przez Niemców, Polacy ginęli w obozach, pacyfikacjach i walkach partyzanckich. Grabowiec-Góra była we wrześniu 1939 roku miejscem wymordowania kilkudziesięciu rannych żołnierzy polskich przez sowietów, a cały teren gminy był miejscem bardzo ciężkich walk partyzantów AK z niemieckim okrążeniem w czerwcu 1944.

Po tak ciężkich doświadczeniach dziś cała gmina liczy mniej więcej tylu mieszkańców, ilu liczył sam Grabowiec przed wojną.

Okolice Grabowca:

Sam Grabowiec leży w dość szerokiej dolinie niewielkiej rzeczki Kalinówki, płynącej ze wschodu na zachód. Po stronie północnej i południowej wznoszą się wzgórza, a najwięcej atrakcji jest po stronie południowej. Tuż przy zjeździe z Grabowca-Góry do Grabowca "właściwego", po prawej stronie znajduje się grodzisko - wzgórze na którym niegdyś stał zamek lub gród. Jest to, a raczej będzie, doskonały punkt widokowy na piękne okolice Grabowca, o ile gmina powtórzy wycięcie krzaków na szczycie obok trzech krzyży.

W dalszej odległości, ale też w zasięgu pieszej wycieczki, znajdują się dwa rezerwaty przyrody.

Około czterech kilometrów na wschód od Grabowca położony jest pierwszy z nich - prawie hektarowy rezerwat przyrody „Rogów”, chroniący płat roślinności  kserotermicznej z reliktowym stanowiskiem dziewięćsiła popłocholistnego. Jak do niego trafić? Przemieszczając się od Grabowca do Rogowa, należy skręcić w lewo przy pierwszych zabudowaniach Rogowa. Cel znajduje się kilkaset metrów dalej.

Drugi z rezerwatów, dużo większy, bo ponad 6-hektarowy, położony jest około dwa kilometrów od centrum miasteczka w stronę południowo - wschodnią. Rezerwat "Wygon Grabowiecki" chroni siedliska  susła perełkowanego, sympatycznego ssaka z rodziny wiewiórkowatych. Około kilometra na północ od "Wygonu Grabowieckiego" znajduje się niewątpliwie warta odwiedzenia maleńka miejscowość Dańczypol, mogąca pochwalić się źródełkiem i strumieniem wypływającym z uroczej kotliny.

Artykuły powiązane